1 — TÜKBÜK BEZLERİ
Tümörler çoğunlukla miks tiptir. Bundan başka adenocarcinomalar, Cylindromalar ve epidermoid carcinomalar görülür. Son ikisi daha çok parotis için önemlidir. Başta parotis tümörleri olmak üzere, tüm tükrük bezi tömörlerinde tedavi kesinlikle cerrahidir. VII, kafa çifti korunarak paratiroıdektomi ameliyatı, çevre lenf disseksiyonu ile beraber yürütülür. Mixt tümörler dışındaki tükrükbezi tümörlerinde cerrahi imkân bulunamadığı taktirde radyoterapi (Co 60 ile 5000 rad) denenmelidir. Tükrük bezi tümörlerinde kemoterapi ve radyoterapi yarar sağlamamaktadır. Bazi otorler parotis tümörlerinde intraarteriel 5 FU ve Mitomycin – C tavsiye edilmektedir.
2 — THYROİD KANSERLERİNDE TEDAVİ
Thyroid kanserlerinde tedavide patoloji açısından papiller, trabeküller, vezüküler görünümler gösterir.
Ayrıca medialer kanser ve anaplastik kanserler yine tiroit kanserlerinde çoğunluk teşkil eder. Tümörlerin tedavisinde cerrahi ön plândadır.
Operabilite sınırları her vakada özel tetkik edilmelidir.
a — Rezektabl vakalarda total troidektoml temeldir. Çok erken vakalarda yalnız rekürrens çevresindeki gangilion diseksiyonu gerekir, genelde ise bilateral boyun diseksiyonu yapılır.
Papiller kanserlerin dışında olan vakalarda radioterapi endikasyonu vardır. Differansiel tümörlerde I – 131 (80 mcı altı ayda bir) uygulanır. Ayrıca indefiransiye vakalarda cobalt tedavisi düşünülür.
b — tnoperabıl vakalarda yukarıdaki sınırlarda radioterapi düşünülür. En iyisi elektron terapi olmakla birlikte; kobalt 60 uygulaması da mümkündür.
c — Metastazların tedavisi: Eğer metastaslar iyot tutuyorsa I 131 tedavisi yapılır, tyot tutmuyorsa TSH uygulamasından sonra yine 1-131 tedavisi yapılmalıdır.
Bu tedavilerden cevap alınmadığı taktirde 1 ay sonra eloktron terapi ve kobalt tedavisine baş vurmalıdır.
Solid metastaslar uygun yerde ise cerrahi tedavi imkânları aranmalıdır.
d — Tiroid kanserlerinde kemoterapiye gelince: bir çok listede 5 Fu yer almasına rağmen adriablastin eklemek daha geçerli olmaktadır.
Tiroid kanserlerinde hangi yoldan tedavi yapılırsa yapılsın paratiroitlerin harap olacağını unutmamak gerekir. Bu nedenle remisyonlar da calcium ve tiroit extirelerini ilave etmek uygundur.
Tiroid kanserlerinin süfokan etkilerinde torakostomi zorunluluğu doğacağı unutulmamalıdır.
3 — PARATİROİD TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ
Paratiroid tümörlerinde tedavi cerrahidir. Özellikle tiroidin ismus ve çevresi atake olduğunda; diseksiyonla bu bölgenin lenf ve doku acısından temizlenmesi gerekir. İlerlemiş vakalarda boyun lateral diseksiyonu geçerlidir.
Paratiroid tümörlerinin kemoterapisinde mitramycin tek ilâçtır ilâve olarak östrâjen tedavi eklenmelidir.
Akciğer metastasları sık görüldüğünden bu metastaslarda cobal 60 vemitramycin tedavisi uygulanmalıdır. Paratiroid tümörlerinde özellikle metastaslarda hiperkalsemi ile mücadele edilmelidir.
4 — SÜRRENAL TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ
a — Sürrenalın medüller tümörleri poroganglion tümörlerle birlikte değerlendirilir (Feokromasitoma)
Bu tümörlerde tedavi cerrahidir. Tedavi sırasında 100 mgr Cortizon enjeksiyonu unutulmamalıdır.
b — Corticosürrenal tümörler. Bunlarda da tedavi yeni cerrahidir. Ancak hipercortizosis gösteren vakalarda ameliyat sırasında ve sonrasında 250 mgr cortison tedavisi gerektiği unutulmamalıdır.
c — İneperabıl vakalarda ve metastazlarda tedavide tercihan elektron terapi şeklen de radyoterapi olmalıdır.
5 — HİPOFİZ TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ
Malin tabiatlı olmayan adenomlarda 3 alandan yeni burun kökü ve yanlarda Wireho noktalarından total toz olarak 3500 rad radioterapi uygulanır. Malin tümörlerde cüryoterapi zorunludur. Y-99 enjeksiyonları veya Radioaktif tabancayla AU 193 granülleri bu tedavinin esasıdır. Eu tedavinin mümkün olmadığı vakalarda Maling tümörlerde tarif ettiğimiz noktalardan 6000-7000 rad cobalt tedavisi uygulanabilir.
Epifiz tümörlerinde sadece 5000 – 5500 rad cobalt tedavisi uygulanır.
6 — TİMUS TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ
Timus tümörlerinde tedavi mümkünse cerrahidir. Cerrahi tedavinin imkânsız olduğu vakalarda, geniş alanlı veya pandüler cobalt tedavisi uygulanır.
•
Bu yazı Onkolog Dr. Haluk Nurbaki, Ankara Gazeteciler Cemiyeti, Kanser Bilmecesi ve Çözümü kitabından alınmıştır.